Türk Sinemasında Ankara

Türk Sinemasında Ankara
30 Kasım 2016 13:00

Türkiye’nin başkenti.. Bozkırın incisi… Gri şehir…

Bu kavramları ayrı bir kenara alıp ”Sinemanın Ankarası” gibi bir kavramdan bahsedemiyoruz. İstanbul’un sinemadaki yerine baktığımızda Ankara biraz kısır kalıyor. Ankara filmleri çağrıştırdığı kavramlar gibi gridir, bir sakinliği vardır. Ele aldığı konularda da işler pek yolunda gitmez.

Başlangıçta çok tercih edilmese de Türk yönetmenlerin set olarak seçtiği Başkent, sinema dünyasının önemli yıldızlarını ağırladı. Tarık Akan, Kemal Sunal, Metin Serezli, Metin Akpınar, Nejat İşler, Engin Günaydın gibi isimler, çekimler için Ankara’ya geldi.

1. Ankara Yazı

ankara-yazi-sinema-filmi

Ankara’da solcuların uğrak mekanı olan bir kahvehane 10 Ağustos 1978 günü taranır. Ülkedeki sıkı yönetim dahi bu ve benzeri vahşete engel olamaz. Daha sonraları Balgat Katliamı olarak anılacak olaydan birkaç saat sonra, polis etraftaki semtlerde, olayla bağlantısı olduğuna inandığı  pek çok ülkücü genci gözaltına alır. Gözaltına alınanlar arasında henüz 20 yaşında olan Mustafa Pehlivanoğlu da vardır. Mustafa’nın gözaltına alınmasıyla sonrası annesi Zeynep ve babası Ahmet Bey’in hukuki mücadelesi başlar. Aradan geçen yıllarda 12 Eylül Askeri Darbesi’nin kurduğu mahkemede idam cezası alan Mustafa Pehlivanoğlu, anne ve babasının haberi bile olmadan bir sabah idam edilir…

Yönetmenliğini Kemal Uzun’un yaptığı ‘Ankara Yazı’nda başrolleri Gürkan Uygun, İpek Tuzcuoğlu, Münir Can Cindoruk, Burçin Abdullah, Ümit Acar, Tuncer Salman ve Sefa Zengin paylaşırken, filmin yapımcılığını Galip Güner ile Elin Ecealp üstleniyor

2. Ankara Ekspresi

ankara-ekspresi-filmi

Ankara Ekspresi, Esat Mahmut Karakurt’un aynı adlı romanından uyarlanan, Muzaffer Arslan’ın yönettiği ve Ediz Hun ile Filiz Akın’ın başrollerinde oynadığı, 1970 yapımı film. 1971 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Film” dahil beş Altın Portakal ödülü kazandı. Altın Portakal En İyi Film Ödülünü kazanan ilk renkli film’dir.

3. 5 Fingers

5-fingers-filmi

Joseph Mankiewicz’in 1950’de çektigi, gerçek belgelere dayandıgını belirttirdigi, ajan “Çiçero’nun 1940’lı yıllardaki Türkiye macerasını perdeye aktardıgı film. James Mason aristokrat olması gerekirken dünyaya uşak olarak gelmiş ve intikamını almak, hakkettigini düşündügü düzeyde yaşamak için herşeyi yapabilecek bir İngiliz rolünde etkileyici. Danielle Darieux Ankara’da beş parasız kalmış düşük bir Polonyalı aristokrat rolünde ; Von Papen’nin Nazi Almanyası’nin büyükelçisi olduğu ve savaşta tarafsız görünmek için bir yandan Churchill ile görüşüp diğer yandan Almanya’ya gülümseyen Ankara’da…

Filmin hoş bir yanı bütün dış sahnelerinin gerçek mekanlarda çekilmiş olması. 1950 Ankara’sı ve İstanbul’unu görürüz bu şekilde. Ankara’da Bakanlıklar ve mütevazi mahalleler arasındakı tezatı, İstanbul’un “a kimseler yok ortalıkta” dedirten halini… seyyar satıcı sesleri duyarız neredeyse bütün dış sahnelerde. Ankara memur ve diplomat şehri olduğundan olsa gerek sadece gazete satıcısı sesleri duyulur “yazıyor ! son baskı !” gibilerden ama, filme kalırsa, 1950’de İstanbul’da sokaklarda sadece incir ve taze fındık satılıyormus ; “taze simit var” sesi duyamayız bir kez bile. camilerde ayakkabı çıkarmak kuralı tartışılır bir sahnede. bir Alman « biz nasıl kiliseye girerken şapkamızı çıkarıyorsak… » diye aklı başında bir söz sarfeder. Bu kuralı bilmek İstanbul sokaklarında casus kovalamak için gereklidir, her ne kadar film içinde küçük ayrıntı olsa da bu konu.

4. Köyden İndim Şehire

koyden-indim-sehire-filmi

Köyden İndim Şehire, yönetmenliğini Ertem Eğilmez’in yaptığı, 1974 yapımı komedi filmi. Salak Milyoner filminin devamı niteliğindeki filmin başrollerini Kemal Sunal, Zeki Alasya, Metin Akpınar ve Halit Akçatepe paylaşıyor.

Filmde, köylerinde gömülü olan defineyi bulduktan sonra, altınları bozdurmak için Ankara’ya gelen dört kardeşin hikayesi anlatılıyor.İstanbul macerasından sonra köylerine dönen Saffet, Himmet, Hayret ve Gayret defineyi kendi tarlalarında bulunca bir anda hayallerine kavuştuklarını düşünürler.Ankara’da yaşayan Hemşehrileri Kuyumcu Ali Rıza’ya altınları bozdurup paraya çevirmeye giderler.

5. Bizim Büyük Çaresizliğimiz

bizim-buyuk-caresizligimiz-filmi

Bizim Büyük Çaresizliğimiz, lise yıllarından beri yakın arkadaş olan, 30’lu yaşların sonundaki iki adamın, Ender ve Çetin’in dostluğunu konu alıyor. Uzun yıllar hayatları farklı yönlere giden iki yakın arkadaş, Çetin’in yıllar sonra Ankara’ya dönmesiyle çocukluk hayallerini gerçekleştirir ve aynı evde yaşamaya başlarlar. Tam birlikte yeni bir hayat kurmuşlarken, yurtdışında yaşayan arkadaşları Fikret Türkiye’de tatildeyken bir trafik kazası geçirir ve annesiyle babasını kaybeder. Almanya’ya geri dönmesi gereken Fikret, Ender ve Çetin’den, Ankara’da üniversite öğrencisi olan kız kardeşi Nihal’in okulunu bitirene kadar, yani iki yıl boyunca, onlarla kalmasını ister. Birlikte yaşama hayalleri tam gerçekleşmişken üçüncü birinin eve gelmiş olması ilk başlarda Ender ve Çetin’i rahatsız eder. Ölümlerin travmasını atlatamayan Nihal de onlarla iletişim kurmak istemez, ama zamanla birbirlerine alışırlar.Seyfi Teoman’ın yönettiği filmde, İlker Aksum, Fatih Al ve Güneş Sayın başrollerde.

6. Grass A Nation’s Battle for life (Çimenler-Bir Halkın Yaşam Mücadelesi)

cimenler-bir-halkin-yasam-mucadelesi-filmi

1925 ABD Yapımı olan Grass A Nation’s Battle for life (Çimenler- Bir Halkın Yaşam Mücadelesi), sinema tarihinin ilk belgesel filmleri arasında yer alıyor.Daha sonraları King Kong’ un yönetmenliğini yapacak olan Merian C. Cooper’ın Hollywood’daki yerini sağlamlaştıran film, Cooper’ın Ernest B. Schoedsack ve Marguerite Harrison ile birlikte hayvancılıktan başka geçim kaynağı olmayan ve otlaklara ihtiyaç duyan bahtiyari aşiretinin zorlu koşullarda, Türkiye’den İran’a yaptıkları yolculuğu anlatıyor. Ankara’dan başlayan yolculuk hikayesi Anadolu’ya ve İran’a uzanıyor.

7. Düttürü Dünya

dutturu-dunya-filmi

1988 yapımı Düttürü Dünya’nın yönetmeni Zeki Ökten. Dram türündeki bu sinema filminin başrollerini Kemal Sunal ve Jale Aylanç paylaşıyor. Filmin başrol oyuncusu Kemal Sunal, bu filmiyle 1989 yılındaki Ankara Uluslararası Film Festivali’nde En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazandı.

Mehmet, Ankara’da, geceleri pavyonda klarnet çalarak hayatını kazanmaktadır. Akşamları işe gitmekte, sabahın erken saatlerinde bir gecekondu mahallesindeki evine dönmektedir. Mehmet’in karısı, lisede okuyan kızı, engelli oğlu ve küçük kızı ile yaşadığı bu ev, sahibi olan kayınbiraderi tarafından müteahhite verilmiştir ve evin bir an önce boşaltılması istenmektedir.Mehmet, bir taraftan ev aramaya, bir taraftan da para biriktirmeye çalışır. Ama asıl umudu bir gün kaset yapacağına inandığı besteleridir. 1980’li yılların atmosferini fazlasıyla yansıtan Düttürü Dünya, Yılmaz Güney’in Umut adlı Yeni Gerçekçi filminden sonra bu akımın Türkiye’de çekilen en önemli filmi sayılıyor.

8. İtiraf

itiraf-sinema-filmi

Zeki Demirkubuz’un yönettiği İtiraf’ta Taner Birsel ve Başak Köklükaya oynuyor. Zeki Demirkubuz’un Karanlık Üstüne Öyküler üçlemesinin ikinci filmi olan İtiraf, başarılı bir mühendislik kariyerine sahip olan Harun’un evliliği üzerine keşfettiği bir sırrı keşfetmesini konu alıyor.

Başkarakter Harun, karısı tarafından aldatıldığını öğrendiğinde bu gerçeğin üzerine gitmek yerine içine atmayı seçer. Açığa vurmaya vicdanen cesaret edemediği bu sır zamanla itiraf etmekten korktuğu bir yüke; gurur, şüphe ve çaresizlikle dolu dokunaklı bir öyküye dönüşür.

Sonunda her şeyi bildiğini itiraf etme anı geldiğinde ise her anında daha da yıkıcı bir psikolojik savaşa dönüşen bir muhakeme gecesi kapıdadır.

9. Siyah Beyaz

siyah-beyaz-2010-sinema-filmi

Ahmet Boyacıoğlu’nun ilk kez yönetmen koltuğuna oturduğu film, aynı zamanda bir sanat galerisi olan Siyah Beyaz isimli barı ve barın müdavimlerini anlatıyor. Filmde Şevval Sam, Nejat İşler, Turcel Kurtiz, Taner Birsel, Erkan Can kamera karşısına geçti.

Fırtınalı bir hayat yaşamış ama 70 yaşına gelmesine karşın hala durulmamış, ideallerine bağlı bir ressam (Tuncel Kurtiz); kalp krizi geçirdikten sonra işini bırakan, sümüklü böcek besleyip sakin bir yaşam sürmeye çalışan bir avukat (Erkan Can); mesleğini yapmaktan sıkılmış, üstüne bir de karısı tarafından terk edilmiş bir doktor (Nejat İşler); hayata karşı tek başına direnen, yalnızlığı bir yaşam tarzı haline getirmiş bir iş kadını (Şevval Sam); Siyah Beyaz da onların sığınabilecekleri son liman… Barın sahibiyse kimseye taviz vermeyen, sinirli, alıngan ama dünya tatlısı bir insan olan Faruk (Taner Birsel)

10. Sürü

suru-filmi

Sürü, yönetmen Zeki Ökten tarafından 1978’de çekildi. Filmin senaryosu, o yıllar cezaevinde bulunan Yılmaz Güney tarafından yazıldı. Tarık Akan, Tuncel Kurtiz, Melike Demirağ gibi isimlerin yer aldığı film, bir aşireti, bir ikiliyi, bir sürüyü ve daha birçok şeyi anlatıyor.Aşiretler arası çatışmalar, kişiler arası hesaplaşmalar, insan-doğa, insan-insan, insan-toplum ilişkileri dramatik bir kuruluşun içine yerleştirilen malzemenin salt bir kısmını oluşturuyor. Bir yanda kadınların sadece bir nesne gibi kullanıldığı, geleneklere bağlı pederşahi bir toplumu, diğer yandan genç bir çiftin bu baskıcı toplum modelini kırmaya çalışmasını görüyoruz. Oğul Şivan, onu sınırlayan ve ailesine bağlı olmasına neden olan geleneğe isyan eder.Filmde Melike Demirağ hiç komuşmayan gelini canlandırıyor.

Filmde, bir sürünün Anadolu’nun doğusundan batısına trenle taşınması ön plana alınarak, Anadolu’nun yoksulluğu, çaresizliği ve o günlerin siyasal çelişkileri ve çatışmaları perdeye yansıtılıyor. Hamo ve oğulları, adamlarıyla birlikte son sürüyü Ankara’da satmak için trenle yola çıkarlar. Ancak başlarına gelmeyen kalmaz. “Sürü” Türk sinemasının uluslararası alanda en fazla ödül sahibi filmlerinden biri.

11. Türkiye’nin Kalbi Ankara

turkiyenin-kalbi-ankara-filmi

Türkiye’nin Kalbi Ankara, 1934 SSCB yapımı siyah beyaz belgesel film. Film Cumhuriyetin ilk yıllarına ait en önemli görsel materyallerden biri. 1933 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. kuruluş yıldönümü dolayısıyla Atatürk’ün isteği üzerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği’ne ısmarlanan ve bir yıl sonra da yapımı tamamlanan belgesel filmin yönetmenliğini Sergey Yutkeviç yapıyor.

Belgesel, Sovyetler Birliği Milli Savunma Bakanı Kliment Voroşilov’un başkanlığını yaptığı bir Sovyet delegasyonunun Türkiye’nin Moskova büyükelçisinin eşliğinde vapurla önce İzmir sonra da İstanbul’a gelişleri sırasında halk tarafından coşkulu karşılanış görüntüleriyle başlıyor. Sonra da bozkırın ortasında henüz inşa halindeki Başkent Ankara’ya ilişkin görüntüler yer alıyor.

Filmin Ankara bölümü görüntülerinde ağırlıklı olarak 10. yıl kutlamaları var. 1969 yılında Atatürk’ün ölümünün 31’inci yılı nedeniyle TRT Program Daire Başkanı Mahmut Tali Öngören tarafından arşivden çıkartılarak yayına verilen film, komünizmin propagandasını yapması ve Türkiye’nin çok yoksul gösterilmesi gerekçesiyle gece baskınıyla yayından kaldırıldı. Oysa “Türkiye’nin Kalbi Ankara”, Türkiye Cumhuriyeti’nin kalkınma başarılarını öven, yani iddianın tam aksine Türkiye’nin propagandasını yapan bir filmdi.

12. Uçurtmayı Vurmasınlar

ucurtmayi-vurmasinlar-filmi

Türk sinemasının bol ödüllü filmlerinden Uçurtmayı Vurmasınlar’ın yönetmen koltuğunda Tunç Başaran oturuyor.

1989 yapımı filmin çekimleri, Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi’nde gerçekleşti. Filmde, beş yaşındaki bir çocuğun gözüyle kadınlar hapishanesinin ve sevginin öyküsü anlatılıyor.

Barış (Ozan Bilen) henüz algılayamadığı bir garip dünyanın içinde, her yanı soğuk ve sağır duvarlarla çevrili bir hapishane avlusunda gökyüzünü ve özgürlük uçurtmalarını gözler. Uçurtmayı Vurmasınlar, 1989 yılında Türkiye’nin ilk Oscar adayı filmi oldu ancak seçilemedi.

13. Yeraltı

yeralti-sinema-filmi

Zeki Demirkubuz’un Ankara’da çektiği ikinci filmin olan Yeraltından Notlar, güçlü oyuncu kadrosuyla dikkat çekiyor. Filmde, Engin Günaydın, Sarp Apak, Serkan Keskin, Murat Cemcir’in başrolleri paylaşıyor.Film, nefret ettiği eski arkadaşlarının akşam yemeğine kendisini zorla davet ettiren Muharrem’in (Engin Günaydın), bu yemek ile birlikte başlayan didişmeleri, ego gösterileri sonucu eski defterlerin açılması ile utanç dolu hesaplaşmalarla karşı karşıya kalmasını konu alan Yeraltı, bireyin varoluşsal sorunlarını irdeliyor.

14. Zübük

zubuk-filmi

Zübük, Aziz Nesin’in aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış, yönetmenliğini Kartal Tibet’in, senaristliğini Atıf Yılmaz’ın yaptığı 1980 yapımı film. Kemal Sunal, Metin Serezli, Nevra Serezli gibi usta isimlerin rol aldığı eserde Sunal, tam bir politik karaktere can veriyor. Küçük bir kasabadan her adımı yavaş yavaş çıkarak sonunda kapağı Ankara’ya, meclise atan İbrahim Zübükzade’nin hikayesi bugün bile izlendiğinde değerini kaybetmiyor. Çünkü, film neredeyse her devrin Türk siyasetine uygun bir profil çiziyor.

Film, Türkiye siyasi yapısındaki çarpık karakterleri hicvediyor. Milletvekili İbrahim Zübükzade (Kemal Sunal) mesleğinden ihraç edilmiş bir siyasetçidir. Sözünde durmayan, ahlaksız bir adamdır. Gazeteci Yaşar (Metin Serezli) gazetede yayınlamak istediği yazı dizisi için Zübükzade’nin yaşam öyküsünü öğrenmek ister. Gittiği köyü Gülören’de karşılaştığı köylüleri Zübükzade’yi nefretle anarlar. Yaşar’ın köylüden aldığı bilgiye göre Zübük, iş hayatına bir dairede katip olarak başlamış, kısa sürede aldığı rüşvetlerle zengin olup çıkmıştır. Aklı sürekli şeytanlığa çalıştığı için kendisine kurulan komploları da birer ikişer savuşturan Zübük, kendini milletvekili seçtirir.

15. Aşk Tesadüfleri Sever

ask-tesadufleri-sever-sinema-filmi

“Aşk Tesadüfleri Sever”, doğumlarından itibaren çocukluk ve ilk gençlik yılları boyunca yolları Ankara’da kesişen, 2010 yılında İstanbul’da tanışan Özgür (Mehmet Günsür) ve Deniz’in (Belçim Bilgin) birbirlerine doğru ve engellerle dolu aşk macerasını anlatırken, bir yandan da geri dönüşlerle onların bugünlerini yaratan dönemlere uzanıyor.

Film, Türkiye’nin 70’li, 80’li, 90’lı ve 2000’li yıllarını ziyaret ederek, o yılların artık unutulmaya yüz tutmuş popüler kültür öğelerinden, müziklerinden, yaşam biçimlerinden ve alışkanlıklarından besleniyor. “Aşk Tesadüfleri Sever” pek çok gerçek hikayeden yola çıkılarak derlenmiş olaylar bütünüyle; İstanbul’dan Ankara’ya yaptığı nostaljik yolculuğun içinde izleyiciye doyurucu, duygusal, yıllarca akıllardan çıkmayacak bir aşk filmi vaad ediyor.

16. Yolunda A.Ş

yolunda-as-sinema-filmi

Yolunda A.Ş: Çinçin Bağları Hikayesi, yönetmenliğini Emre Budak’ın üstlendiği 2015 yapımlı Türk komedi ve dram sinema filmi. Filmin başrollerini Erdağ Yenel, Emre Budak ve İbrahim Aymergen paylaşmaktadır.

“Yolunda A.Ş” tamamı Ankaralı bir ekibin elinden çıkmış. Türkiye’nin ilk internet dizisi olarak başlayan proje, ilgi üzerine beyaz perdeye aktarıldı. Konu aslında bildik. Meşhur gecekondu semti Çinçin Bağları ve kentsel dönüşüm hikayesi. Belli ki sorunun içinden gelen insanların, oldukça kısıtlı imkanlarla, özveriyle ve sorumluluk duygusu dahilinde çektikleri bir film. Tarzı komedi olarak sunulan film aslında Ankara’dan daha özelde Çinçin’den çıkması beklendiği gibi politik ve kara bir film. Ankara’nın yarattığı insanların elinden çıkması sebebiyle bu başlıkta özel bir yer tutuyor. Çinçin halkıyla beraber çekilen film “girilmez” diye dillenmiş Çinçin’i başarıyla yansıtmış.

17. Şevkat Yerimdar

sevkat-yerimdar-sinema-filmi

Şevkat, düğün yapmak için dedesinden kalan evini satmak üzere Ankara’ya gider. Niyeti evi satıp hemen dönmektir fakat talihsiz aşık Sarper arabasının önüne atlayınca Şevkat’in planları altüst olur. Şevkat, kız tarafından dayak yiyen Sarper’in hesabını sormak için kahveyi basar ve macera böylece başlar. Filmin yönetmenliğini ve senaristliğini Bülent İşbilen üstleniyor. Özgürcan Çevik,Başak Parlak, Mustafa Bilgin ve Aslı İnandık ‘ın başrolleri paylaştığı filmde,genç oyunculara, Cezmi Baskın, Numan Çakır, Şahin Aktaş ve Bahadır Tokmak eşlik ediyor.

18. Yusuf Yusuf

yusuf-yusuf-sinema-filmi

Yönetmenliğini Ersoy Güler’in yaptığı filmde Ali Sunal, Oya Başar, Sinem Öztürk, Burak Satıbol, Sezayi Altekin oynadı.

19. Behzat Ç. Ankara Yanıyor

behzat-c-ankara-yaniyor

Yönetmenliğini Serdar Akar’ın yaptığı filmde Erdal Beşikçioğlu, Fatih Artman, Canan Ergüder, Berkan Şal, İnanç Konukçu, Seda Bakan rol alıyor.

Behzat Ç.’nin yokluğunda Cinayet Büronun başına Himmet adında bir Başkomiser atanmıştır. İçişleri Bakanının öldürülmesi teşkilatta büyük bir çalkantıya yol açınca Himmet de bunu kendi açısından bir fırsata dönüştürmeye karar verir ve ekibini Terörle Mücadeleye yardımcı olmaya yönlendirir.

20. Behzat Ç. Seni Kalbime Gömdüm

behzat-c-seni-kalbime-gomdum

Yönetmenliğini Serdar Akar’ın yaptığı filmde Erdal Beşikçioğlu, Canan Ergüder, Fatih Artman, , İnanç Konukçu, Berkan Şal,Ege Aydan, Tardu Flordun, Seda Bakan, Cansu Dere rol alıyor.

Şeyda Öztürk

Şeyda Öztürk

Sokakları denize çıkana kadar seviyorsun, başta soğuk geliyor ama yaşayınca alışıyorsun o yüzden: LA ANKARA'ya HOŞGELDİN! Ha bir de '' Unicornları sevin'' 💕🦄🦄

Bir Yorum Yazın